مراسم بزرگداشت سی و هشتمین سالگرد ارتحال عارف کامل مرحوم سید هاشم حداد و رونمایی از کتاب حداد در آینه حداد در حوزه هنری برگزار شد.
یکشنبه پنجم اردیبشهت ماه سال جاری، حوزه هنری در دوازدهمین روز از ماه مبارک رمضان یک حال و هوای عرفانی و معنوی داشت که تاکنون اینگونه تجربه نکرده بود. جمع مختصری از علمای اخلاق و عرفان اسلامی به پاس بزرگداشت عارف کامل مرحوم سید هاشم حداد در سی و هشتمین سالگرد ارتحال این عارف سفر کرده در یک جمع عرفانی دور هم گرده هم آمده بودند تا از این استاد گمنام و عارف کامل بیشتر بشنوند.
هر چند مراسم به دلیل شیوع بیماری کرونا به صورت حضور معدودی از بزرگان اهل معرفت بود، اما به صورت زنده این مراسم از کانال‌های مجازی موسسه پویندگان انوار توحید پخش شد و مورد استقبال مشتاقان عرفان اسلامی در سراسر کشور قرار گرفت.
این مراسم سه سخنران ویژه آیت الله کمیلی خراسانی از یادگاران و شاگردان خاص مرحوم سید هاشم حداد، دکتر منصوری لاریجانی استاد برجسته عرفان اسلامی، استاد حجت الاسلام والمسلمین سید عباس موسوی مطلق از اساتید و محققین اخلاق و عرفان اسلامی داشت و در پایان نیز با مدیحه سرای سید مجید بنی فاطمه و رونمایی از کتاب حداد در آینه حداد این مراسم به پایان رسید. در ادامه گزارش ارسالی امیرمحسن سلطان احمدی از این مراسم عرفانی را در ادامه بخوانید؛
آیت الله کمیلی: مرحوم سید هاشم حداد یک پیرو مکتب اهل بیت (ع) و فانی در ذات خدا بود
آیت الله محمدصالح کمیلی خراسانی از شاگردان مرحوم سید هاشم حداد در این مراسم گفت: لسان در بیان معرفی چنین شخصیتی عاجز و ناتوان است که بتواند چنین شخصیتی را توصیف کند. غریب به یک ربع قرن اینجانب شاگرد کوچک ایشان بودم و محضر این عبد مطیع خداوند مرحوم سید هاشم موسوی حداد را درک کردم، ظاهرا و باطنا تحت سرپرستی و تولیت ایشان بودم که در این مدت جزء اطاعت و بندگی خدا چیزی در وی ندیدم و همواره در توحید خداوند غرق بود.
وی ادامه داد: زبان و رفتار و گفتار و کردار ایشان سخن از توحید حق بود، توحیدی که متصل به اهل بیت (ع) بود و دیگری منیت و سید هاشمی در کار نبود و هر چه بود در ذات پاک و منزه حضرت ذوالجلال بود.
این استاد عرفان اسلامی مرحوم سید هاشم حداد را یک پیروی مکتب شیعه و مولای متقیان امیرالمؤمنین (ع) دانست و گفت: آقا امیرالمؤمنین (ع) در روایتی می‌فرمایند: «شیعَتُنا هُمُ العارِفُونَ بِاللّهِ، العامِلُونَ بِأمرِ اللّهِ، أهلُ الفَضائلِ، الناطِقُونَ بالصَّوابِ، مَأکُولُهُم القُوتُ، و مَلبَسُهُمُ الاقتِصادُ، و مَشیُهُمُ التَّواضُعُ ··· تَحسَبُهُم مَرضی و قد خُولِطُوا و ما هُم بذلکَ، بَل خامَرَهُم مِن عَظَمَهِ رَبِّهم و شِدَّهِ سُلطانِهِ ما طاشَت لَهُ قُلُوبُهُم، و ذَهِلَتْ مِنهُ عُقولُهُم، فإذا اشتاقُوا مِن ذلکَ بادَرُوا إلَی اللّهِ تعالی بِالأعمالِ الزَّکِیَّهِ، لا یَرضَونَ لَهُ بالقَلیلِ، و لا یَستَکثِرُونَ لَهُ الجَزِیلَ»، این روایت در موسوعه میزان الحکمه، آیت الله ری شهری جلد ۶، صفحه ۱۱ آمده است.
وی افزود: در این روایت حضرت ده ویژگی را برای شیعیان بیان فرموده‌اند که یک شیعه کامل امامیه و اثنی عشری این ده ویژگی را دارد. این اوصاف ده‌گانه که حضرت بیان فرمودند در استاد ما وجود داشت و این اوصاف ده‌گانه در ایشان متمرکز بود و به جرات می‌توان گفت که مرحوم سید هاشم حداد مصداق تام و تمام این عبارات نورانی و این اوصاف عرفانی بود. و در رفتار و گفتار و مرام یک شیعه کامل و موحد و عارف بالله چه در منزل و بین خانواده و چه در خیابان و حرم‌های مطهر و چه در جلسات خصوصی و عمومی بود و این اوصاف ده‌گانه در ایشان به چشم می‌خورد و در قلب هم می‌شد این اوصاف را در این لمس نمود.
آیت الله کمیلی خراسانی با اشاره به اینکه مرحوم استاد به معنای واقعی کلمه عارف بالله بودند، اظهار کرد: آنچنان معرفت به الله و توحید در ایشان جلوه کرده بود که تحت هیچ شرایطی و برای هیچ چیزی از توحیدی حقیقی دور نمی‌شد، حتی در بدترین شرایط مالی توکل تام به الله داشت و آن‌هایی که از باطن ایشان خبر داشتند به وضوح می‌دیدند این رفتار و حرکات و سکنات تنها فاعل موثر در زندگی او حق تعالی است و هیچ کدام از این رفتارها و گفتارها از روی عادت و منیت نبوده است و آنچنان در توحید بود که توحید ذات را ذوب کرده بود.
وی در پایان گفت: گاهی شاهد بودیم که موقع حرف زدن و قبل از انجام اموری ایشان ابتدا درنگ می‌کردند و بعد آن کار را انجام می‌دادند، معلوم بود که به عالم غیب متصل هستند و دارند کسب تکلیف می‌کنند، حتی کوچک‌ترین حرکات ایشان بدون امر الله نبوده است.
منصوری لاریجانی: مرحوم سید هاشم حداد به شدت وحدت وجودی بود
اسماعیل منصوری لاریجانی از اساتید برجسته عرفان اسلامی در این مراسم گفت: بنیان فکری و مشرب عرفانی همه عرفای اسلامی، وحدت وجود است نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر. مرحوم سید هاشم حداد نیز به شدت وحدت وجودی بودند، که کسی جز خدا وجود ندارد و هر کس بگوید من هستم مشرک است. علامه حسن زاده می‌فرماید که این شرکت همین که بگوید من و خدا.
وی ادامه داد: اگر بخواهید در محضر خداوند حضور و غیاب کنید و در ساحت توحید قدم نهید، باید دائم ذکر خداوند را بگوید، و ذاکر بودن هم به اینکه استاد دانشگاه و حوزه و عارف هستم هم نیست و همه باید اینگونه باشند.
این استاد دانشگاه افزود: در ذکر هم خود را الفاظ گفتن سرگرم نکنید هر چند ذکر زبانی هم خوب است اما مهمترین ذکرها ذکر استعداد است و با ذکر خود را به ساحت توحید برسانید. و آنچه من و شما را در وطن اصلی خود قرار می‌دهد ذکر است، برای همین است که اولیای الهی و حضرات معصومین دائما در ذکر بودند.
وی ادامه داد: تازه آداب ذکر خیلی سنگنین است که به آثار علامه حسن زاده آملی رجوع کنید. ولی آنچه ما را وارد وادی توحید می‌کند ذکر است و ذکر ما را به روح مجرد می‌برد. نفس ما هم خودش آینه است و آینه خدا نما است اما اگر ما چیزی در این آینه نمی‌بینیم به خاطر گناهانی است که انجام داده‌ایم و این آینه را کدر و تیره کرده ایم.
منصوری لاریجانی با توصیه به اینکه در قرآن با اهل بیت (ع) سیر و سفر کنید، گفت: سعی کنید در قرآن سیر و سفر کنید و بدانید که قرآن کتاب سیر و سلوک است، هر چند صرف و نحو خواندن هم خوب است اما برای اینکه سیر و سفر کنید باید در قرآن سیر کنید و برای این سیر و سفر هم نیاز است با اهل بیت (ع) همراه شوید و با اهل بیت (ع) در قرآن سفر کنید و در منازل قرآن با اهل بیت (ع) فرود بیایید.
این استاد عرفان اسلامی با اشاره به انس مرحوم حداد با قرآن و رسیدن به توحید اظهار کرد: مرحوم سید هاشم حداد هر چند سواد کلاسیکی نداشت اما انس او با قرآن باعث شد با قرآن محرم شود و در قرآن سیر کند و سیر در معانی قرآن او را به مقاماتی رساند که او محو توحید شد و همه چیزش قرآنی شد، و به قرب نوافل و فضائل نائل آمده بود.
وی ادامه داد: در این منازل قرآنی هر منزل یک شراب قرآنی است که هر منزل شرابی تازه است که باید این شراب‌های قرآنی را نوشید.
منصوری لاریجانی در پایان گفت: عرفای شیعه نگفتند فقط ما رسیدیم و دیگر کسی نیاید، بلکه دیگران را هم تشویق به این رسیدن کردند، از مرحوم سید هاشم حداد آثاری باقی نمانده اما تعدادی نامه و دستورالعمل باقی مانده است که هر کدام خودش به تنهایی یک کتاب است و این نشان می‌دهد که ایشان هم در را نبسته بود و می‌خواست دیگران هم به این وادی پا بگذارند.
استاد موسوی مطلق: مرحوم سید هاشم حداد مجسمه خطبه متقین امیرالمؤمنین(ع) است
حجت الاسلام والمسلمین سید عباس موسوی مطلق از اساتید اخلاق و عرفان اسلامی در این مراسم با توجه به هجمه دشمن به تخریب عرفان اسلامی اظهار کرد: امروز دشمن برای از بین بردن عرفان اسلامی و نام و یاد عرفا تمام تلاش خود را انجام می‌دهد و در چنین شرایطی برگزاری چنین مراسمی جای تشکر و قدردانی دارد.
وی ادامه داد: مرحوم سید هاشم حداد از عرفای توحیدی بود که توحید او ایمان به مبدا و همراه با ولایت بوده است و اینطور نبوده که توحید منهای اهل بیت (ع) باشد. در صورتی که توحید بدون اهل بیت (ع) مروجین سقیفه هستند.
این استاد و محقق حوزوی مرحوم سید هاشم حداد را مجسمه خطبه متقین امیرالمؤمنین (ع) دانست و گفت: ما مرحوم سید هاشم حداد را در آینه شاگردان ایشان دیدیم و مرحوم حداد یعنی مجسمه خطبه متقین امیرالمؤمنین (ع) است. حداد یعنی همین خطبه متقین، حداد یعنی خدا را دیدن و خود را ندیدن، حداد یعنی عصاره عرفان و چیزی جز توحید از مرحوم حداد برای ما تعریف نشده است آن هم توحید همراه با ولایت در ایشان بود.
حجت الاسلام والمسلمین موسوی مطلق با بیان اینکه ما نوکر و مطیع خدا و اهل بیت (ع) هستیم، گفت: هر کس در این مسیر مطیع خدا و پیروی مکتب اهل بیت (ع) است ما هم در مقابل سر تسلیم فرود می‌آوریم، و مرحوم سید هاشم حداد نیز چیزی جز خدا و اهل بیت (ع) نداشت و متصل به توحید و ولایت بود.
وی ادامه داد: ما نیز نمدی از کلاه مرحوم حداد را برای خود ندوخته ایم، هر چند جز فحش و تکفیر هم چیزی نصیب ما به خاطر این مراسمات نشده است، اما یک عارف شیعی را در میان موج حملات دشمنان در تخریب عرفان اسلامی معرفی می‌کنیم. باید هم خداشناس بود و هم دوستان خدا را شناخت و هم علی‌شناس بود و دوستان علی را شناخت و معرفی کرد.
مدیحه سرایی مداح اهل بیت(ع) سید مجتبی بنی فاطمه و پخش دعای یا من تحل توسط مرحوم حداد
در ادامه این مراسم سید مجید بنی فاطمه از مداحان اهل بیت (ع) به مدیحه سرایی پرداخت و با روضه وداع امام حسین (ع) حال و هوای این مجلس عرفانی را کربلایی کرد که مرحوم سید هاشم حداد نیز همواره متوسل به سید الشهدا (ع) و امام زمان (عج) بود. سپس صوت قرائت دعای یا من تحل که توسط مرحوم سید هاشم حداد قرائت شده در مراسم پخش شد. همچنین کلیپ‌هایی از سخنان امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری درباره عرفان حقیقی پخش شد.
رونمایی از کتاب حداد در آینه حداد
پایان بخش این مراسم عرفانی، رونمایی از کتاب حداد در آینه حداد نوشته آیت الله کمیلی خراسانی بود که با حضور حجت الاسلام والمسلمین موسوی مطلق، دکتر منصوری لاریجانی، دکتر تورنگ، دکتر لطفی رونمایی شد.
کتاب حداد در آینه حداد، ناگفته هایی از سیره عملی مرحوم سید هاشم حداد به روایت آیت الله محمدصالح کمیلی خراسانی در ۲۸۰ صفحه توسط موسسه تحقیقاتی پویندگان انوار توحید تهیه شده است، که بخش اول این کتاب درباره سیره عارف کامل مرحوم سید هاشم حداد، بخش دوم درباره احوالات و صفات سالک و استاد عرفان، بخش سوم درباره توحید و مطالب توحیدی، بخش چهارم پاسخ به شبهات است.
گزارش: امیرمحسن سلطان احمدی
