اهمیت و جایگاه اذان در اسلام
سی‌امین جلسه درس اخلاق آیت الله کمیلی پیرامون شرح کتاب آداب نماز حضرت امام خمینی (رضوان الله علیه) روز یک شنبه ۱۴۰۱/۰۸/۲۲ با حضور شاگردان و علاقمندان به معارف الهی در مسجد سلماسی قم برگزار شد.
آیت الله کمیلی در ادامه شرح و توضیح کتاب آداب الصلاة درباره فضیلت اذان به شرح و توضیح فرازهایی از روایت مفصلی از کتاب من لا یحضر الفقیه شیخ صدوق (رضوان الله علیه) درباره پاداش و مثوبت شخص مؤذن پرداخت. وی درباره خواص و فوائد اذان گفت:
حدیث ۱- بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ اَلْمُؤَذِّنُونَ أُمَنَاءُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ وَ صَوْمِهِمْ وَ لُحُومِهِمْ وَ دِمَائِهِمْ لاَ يَسْأَلُونَ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ شَيْئاً إِلاَّ أَعْطَاهُمْ وَ لاَ يَشْفَعُونَ فِي شَيْءٍ إِلاَّ شُفِّعُوا قُلْتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ؛ مؤذنین امین جامعه مسلمین و مؤمنین، نسبت به نمازها و روزه‌هایشان هستند. مؤذن باید وقت‌شناس و امین باشد. چون مردم برای اوقات نماز، اوقات امساک و افطار روزه به آن‌ها اعتماد می‌کنند. از طرفی اذانِ یک مؤذن، گوشت و خون مسلمانان را حفظ می‌کند. وقتی مؤذنی اذان می‌گوید مشخص می‌شود که در این منطقه مسلمانان زندگی می‌کنند و چون در اذان، عبارت شهادتین آمده است لذا هرکس شهادتین بگوید گوشت و خونش محفوظ می‌ماند. مؤذن از مقربین درگاه الهی است. هرچه از خدا طلب کند خدا به او می‌دهد و به واسطه احترامی که دارد اگر در یک قضیه‌ای واسطه و شفیع شود، شفاعت و واسطه‌گیری او پذیرفته می‌شود.
حدیث ۲- قلتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ قَالَ اُكْتُبْ بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ مَنْ أَذَّنَ أَرْبَعِينَ عَاماً مُحْتَسِباً بَعَثَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ لَهُ عَمَلُ أَرْبَعِينَ صِدِّيقاً عَمَلاً مَبْرُوراً مُتَقَبَّلاً؛ هركس به خاطر خدا چهل سال اذان بگويد، خداوند عزّ و جلّ روز قيامت او را برانگيزد در حالى كه ثواب عمل چهل مؤمن صدّيق برايش منظور شده كه همه آن اعمال مبرور و مقبول است.
حدیث ۳- قُلْتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ قَالَ اُكْتُبْ بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ مَنْ أَذَّنَ عِشْرِينَ عَاماً بَعَثَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ لَهُ مِنَ اَلنُّورِ مِثْلُ زِنَةِ اَلسَّمَاءِ؛ هركس بيست سال براى خدا اذان بگويد، خداوند عزّ و جلّ روز قيامت او را بر انگيزد در حالى كه به اندازه وزن آسمان از نور به او عطا شده باشد. حافظ نیز می‌فرماید: گر نور عشق حق به دل و جانت اوفتد بالله کز آفتاب فلک خوبتر شوی.
حدیث ۴- قُلْتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ قَالَ اُكْتُبْ بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ مَنْ أَذَّنَ عَشْرَ سِنِينَ أسْكَنَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَ إِبْرَاهِيمَ اَلْخَلِيلِ ع فِي قُبَّتِهِ أَوْ فِي دَرَجَتِهِ؛ هركس ده سال فقط براى رضاى خدا اذان بگويد، خداوند عزّ و جلّ او را با ابراهيم خليل عليه السّلام که از انبیاء اولوالعزم است در قبّه آن حضرت و يا در خیمه و بارگاه آن حضرت ساكن سازد يا جاى دهد یا از درجات حضرت ابراهیم (عليه السّلام) به او دهد.
حدیث۵- قُلْتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ اُكْتُبْ بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ مَنْ أَذَّنَ سَنَةً وَاحِدَةً بَعَثَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ قَدْ غُفِرَتْ ذُنُوبُهُ كُلُّهَا بَالِغَةً مَا بَلَغَتْ وَ لَوْ كَانَتْ مِثْلَ زِنَةِ جَبَلِ أُحُدٍ هركس برای رضاى خدا يك سال اذان بگويد خداوند عزّ و جلّ در روز قيامت او را بر انگيزد، در حالى كه همه گناهان او هرچه افزون باشد بخشيده شده باشد، اگر چه به سنگينى كوه احد باشد. این گناهان مربوط به حق الله است و الا حق الناس خیلی سخت است. البته در بعضی ادعیه از خدا می‌خواهیم: خدایا اگر به کسی ظلم کرده‌ام تو می‌توانی او را از من راضی نمایی چون تو خدای او هستی پس او را راضی بفرما تا در قیامت گرفتار نشوم.
حدیث ۶- قلْتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ قَالَ نَعَمْ فَاحْفَظْ وَ اِعْمَلْ وَ اِحْتَسِبْ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ مَنْ أَذَّنَ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ صَلاَةً وَاحِدَةً إِيمَاناً وَ اِحْتِسَاباً وَ تَقَرُّباً إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ مَنَّ عَلَيْهِ بِالْعِصْمَةِ فِيمَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِهِ وَ جَمَعَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اَلشُّهَدَاءِ فِي اَلْجَنَّةِ؛ گفتم: برايم بيشتر بگو خداوند تو را رحمت كند گفت: بسيار خوب، پس آنچه مي‌گويم حفظ كن، و بدان عمل نما یعنی اذان بگو و با اخلاص و براى خشنودى خدا آن را بكار بند. «از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله شنيدم كه می‌فرمود: هركس از روى ايمان و اخلاص و به خاطر تقرّب به خداوند عزّ و جلّ اذان يك نماز را در راه خدا بگويد، خداوند تمام گناهان گذشته او را بيامرزد، و در باقیمانده عمرش عصمت و نیروی بازدارنده از گناه به او میبخشد و بر او انعام كند و منّت گذارد، و در بهشت او را با شهدا در يك جا گرد آورد. چون گناهان گذشتهاش بخشيده شده و در آينده و باقيمانده عمرش نيز مرتكب گناه نخواهد شد.
حدیث۷- قُلْتُ زِدْنِي يَرْحَمُكَ اَللَّهُ حَدِّثْنِي بِأَحْسَنِ مَا سَمِعْتَ مِنْ رَسُولِ اَللَّهِ ص قَالَ وَيْحَكَ يَا غُلاَمُ قَطَعْتَ أَنْيَاطَ قَلْبِي وَ بَكَى وَ بَكَيْتُ حَتَّى إِنِّي وَ اَللَّهِ لَرَحِمْتُهُ ثُمَّ قَالَ اُكْتُبْ بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ إِذَا كَانَ يَوْمُ اَلْقِيَامَةِ وَ جَمَعَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَلنَّاسَ فِي صَعِيدٍ وَاحِدٍ بَعَثَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى اَلْمُؤَذِّنِينَ بِمَلاَئِكَةٍ مِنْ نُورٍ وَ مَعَهُمْ أَلْوِيَةٌ وَ أَعْلاَمٌ مِنْ نُورٍ يَقُودُونَ جَنَائِبَ أَزِمَّتُهَا زَبَرْجَدٌ أَخْضَرُ وَ حَقَايِبُهَا اَلْمِسْكُ اَلْأَذْفَرُ يَرْكَبُهَا اَلْمُؤَذِّنُونَ فَيَقُومُونَ عَلَيْهَا قِيَاماً تَقُودُهُمُ اَلْمَلاَئِكَةُ يُنَادُونَ بِأَعْلَى صَوْتِهِمْ بِالْأَذَانِ؛ گفتم: برايم بيشتر بگو- خداوند تو را رحمت كند- بهترين حديثى را كه از رسول خدا «صلّى اللَّه عليه و آله» شنيدهاى برايم بازگو كن، گفت: خدا تو را نگه دارد. تو بند دل مرا (با تجديد خاطرات پیامبر) پاره كردى، بعد آنقدر بلال گريه کرد و من هم با او گريستم تا جايى كه گفتم الان جانش از بدنش خارج می‌شود و من خود بر او رحمت آوردم. سپس گفت: بنويس بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم «از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله» شنيدم كه می‌فرمود: وقتى خداوند در روز محشر همه مردم را در یک جا جمع کند فرشتگانى از نور را به سوى مؤذنین گسيل مي‌دارد كه پرچمها و علمهایى از نور با خود دارند، و اسبانى را به دنبال خود می‌كشند، كه مهارهايشان از زبرجد سبز است، و زين و خورجينهايشان از مشك ناب و بسيار خوشبو است، مؤذنین بر اين اسب‌ها سوار می‌شوند و بر پشت آن‌ها بر پا میايستند، و فرشتگان مهار آن‌ها را می‌كشند، آنگاه مؤذّنان با بلندترين آواز خود نداى اذان سر مي‌دهند.
وی در خاتمه گفت: از خداوند می‌خواهیم اگر یک زمانی برای تبلیغ به جایی رفته یا اذانی گفتیم تمام امور ما لله و فی الله باشد و خدا نیز به ما نظر کند. از خدا می‌خواهیم هرچه زودتر این غائله را خاموش کند و کشور اسلام در امنیت کامل باشد. خداوند ان شاءالله مقام معظم رهبری و این نظام را حفظ بفرماید.
